Prof.dr. Hermen Overkleeft

De commissie heeft de voordrachten voor toekenning van de Gouden Medaille 2008 beoordeeld en unaniem een voorstel gedaan aan het KNCV bestuur. Dat heeft met enthousiasme met dat voorstel ingestemd zodat aldus is besloten om de Gouden KNCV Medaille 2008 toe te kennen aan Professor Herman Overkleeft. 

Professor Overkleeft, beste Hermen, er is een officiele considerans die ik je nog zal overhandigen, maar het lijkt mij verstandiger er hier in dit gezelschap een wat luchtiger verhaal van te maken dat ook wat minder lang is.
De jonge Hermen Overkleeft begon met een studie Scheikunde aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij eerst zijn hoofdvak, en later ook zijn promotieonderzoek deed onder supervisie van Prof. Upendra Pandit maar tevens in samenwerking met Prof. Gert-Jan Koomen. Hierin richtte hij zich op de synthese van zogenaamde azasuikers en biologische toepassingen daarvan. Interessant genoeg speelt deze onderzoekslijn nog steeds een belangrijke rol speelt in zijn onderzoek en werd onlangs zelfs bekroond met het toekennen van de Farmacochemie prijs van de Sectie Farmacochemie van de KNCV aan promovendus Tom Wennekes. Dit tekent ook meteen het werk van Overkleeft: enerzijds eerste klas syntheticus, maar anderzijds weet hij de verbindingen ook geschikt te maken toepassingen in de geneeskunde en biologie. Deze combinatie laat zich ook in positieve zin gelden bij het werven van subsidies en zo werd het onderzoek in dit gebied recent nog met een NWO TOP-subsidie gehonoreerd!

Geïnspireerd door de mogelijkheden van de organische chemie in de biologie, werd hij na zijn promotie eerdt postdoc in de onderzoeksgroep van wijlen Prof. Jacques van Boom aan de Universiteit Leiden. Een tweede post-doc volgde, mogelijk gemaakt middels een prestigieus NWO TALENT-stipendium, om onderzoek te doen aan Harvard Medical School in de groep van Prof. Hidde Ploegh. In deze biologisch georienteerde groep lagen de moleculaire uitdagingen op het grensvlak van chemie en biologie voor het oprapen. Door zijn kennis en expertise op het gebied van de synthese, gecombineerd met zijn inzicht in moleculaire processen in levende systemen, speelde hij een cruciale rol in het behalen van nieuwe aansprekende resultaten die in internationale wetenschappelijke toptijdschriften verschenen, en tevens ook aanleiding gaven tot de start van een nieuwe onderzoekslijn in de groep van prof. Ploegh.

Dit leidde er al met al toe dat hij in 2001 (op 32-jarige leeftijd!) werd benoemd als opvolger van Prof. van Boom aan de Universiteit Leiden. Vanaf die tijd heeft hij een nieuw stempel op het Leidse onderzoek gedrukt en manifesteert hij zich op het gebied van de chemische biologie. Voor dit onderzoek zijn vele subsidies veworven, onder meer een NWO VICI-subsidie (2003), en dat heeft geresulteerd in inmiddels tegen de 150 artikelen, en een H-index van 29 (zeer respectabel voor iemand onder de 40).

Herman Overkleeft is actief in de onderwijsprogramma’s van de Leidse opleidingen Molecular Science & Technology, Life Science & Technology, Bio-Farmaceutische Wetenschappen en Chemistry, waarin hij colleges verzorgt, die door de studenten zeer gewaardeerd worden. Hij is een strenge bewaker van het academisch niveau en heeft oog voor het inbouwen van nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen in de onderwijsprogramma’s.
Verder is hij onder meer voorzitter van de NWO studiegroep ‘Ontwerp en Synthese’. Een belangrijke rol die hij onlangs ook op zich heeft genomen is leiding te geven aan een geheel nieuw nationaal initiatief, de Dutch Compound Library (DCL). Dit is een consortium van synthesegroepen in Nederland om een repository annex screeningsfaciliteit op te zetten van verzamelingen nieuwe verbindingen die beschikbaar zullen worden gemaakt voor screening tegen biologische targets. Als deze faciliteit gerealiseerd gaat worden, kan dat voor een heel groot deel op het conto van Prof. Overkleeft worden geschreven.

Herman Overkleeft draagt een heldere visie uit en gaat de confrontatie niet uit de weg. Zo was hij al toen hij nog student was, en dat is hij nog steeds al valt er tegenwoordig wel enige diplomatie te bespeuren. Dat doet echter niets af aan zijn wetenschappelijke, organisatorische en educatieve verdiensten en initiatiefrijke houding, noch aan de belofte die hij uitstraalt om een blijvende vooraanstaande positie in de wetenschappelijke wereld in te nemen. Kortom, een waardige winnaar van de Gouden KNCV Medaille 2008.