Avondlezing door prof.dr. Renger Witkamp georganiseerd door de Chemische Kring Zwolle.
Cannabis van plant naar patiënt (en weer terug naar de plant)
Samenvatting
Waarom bestaat er zoveel chemie tussen Cannabis en ons?
De geschiedenis en wetenschap rond Cannabis sativa (hennep, wiet..) bieden een fascinerende kijk op de interactie tussen mens en plant en de ontwikkeling van nieuwe biologische- en medische kennis. Onze relatie met Cannabis sativa is al vele duizenden jaren oud. Zo wordt de medicinale toepassing van de plant beschreven in Chinese bronnen van ver voor het begin van onze jaartelling. Maar ook in de Westerse wereld werd cannabis tot het begin van de 20st eeuw algemeen toegepast in de geneeskunde. Daarnaast worden de vezelrijke variëteiten al vele eeuwen geteeld voor de productie van onder andere touw, zeildoek en textiel. Cannabis sativa is een tweehuizige plant, wat betekent dat er zowel mannelijke als vrouwelijke planten bestaan. Al naar gelang de toepassing bestaan er talloze cultivars, variërend van vezelhennep tot variëteiten die men nauwelijks meer “soft” drug kan noemen. De chemie van cannabis is bijzonder intrigerend, waarbij vooral de zogenaamde cannabinoïden de aandacht trekken. Tot op heden zijn er hiervan meer dan 120 verschillende structuren geïdentificeerd, waarvan er velen (een deels verschillende-) biologische activiteit bezitten. Tetrahydrocannabinol (THC) is de meest bekende inhoudstof en verantwoordelijk voor het psychoactieve effect van cannabis. Daarnaast is cannabidiol (CBD) de laatste jaren enorm populair en heeft CBD-olie een soort Haarlemmerolie status verworven. Pas rond 1990 werd ontdekt dat THC bindt aan specifieke receptoren in onze hersenen en op andere plaatsen in het lichaam. Hiermee beïnvloedt THC een complex netwerk in ons lichaam dat een sleutelrol speelt bij de regulatie van onder andere de stofwisseling en het immuunsysteem. Vanuit deze vinding (een voorbeeld van ‘omgekeerde farmacologie’) noemt men dit netwerk het ‘endocannabinoïde’ systeem. Tegenwoordig worden cannabis en daarvan afgeleide synthetische verbindingen ingezet bij de behandeling van diverse aandoeningen. Onderzoek laat ook zien dat cannabis niet de enige plant is die het endocannabinoïde systeem beïnvloedt. De voordracht zal daarom gaan van plant naar patiënt…. en weer terug naar de plant.
Curriculum Vitae
Renger Witkamp is van oorsprong apotheker en farmacoloog. Via functies bij de Universiteit Utrecht, TNO en sinds 2006 bij de Wageningen Universiteit is zijn aandachtsgebied gaandeweg opgeschoven in de richting van onderzoek en onderwijs op het gebied van voeding en andere leefstijlfactoren in relatie tot gezondheid en ziekte. Als hoogleraar leidt hij momenteel de leerstoelgroep Nutritional Biology. Deze groep richt zich vooral op de rol van voeding, in combinatie met andere leefstijlfactoren en medicijnen, bij veroudering en (herstel na-) chronische ziekte. Daarnaast doet Renger Witkamp al jaren onderzoek aan medicinale cannabis en het endocannabinoïde systeem, zowel vanuit biochemisch als klinisch perspectief. Naast zijn rol in onderwijs en onderzoek is hij voorzitter van het Instituut Medicinale Cannabis Nederland en van de stichting Voeding Leeft, die zich bezighoudt met leefstijlinterventie als therapie, en is hij bestuurslid van de Alliantie Voeding in de Zorg en de ENLP (European Nutritrion Leadership Platform).
Introducé(e)s zijn van harte welkom.
Nadere informatie over de lezingen kunt u aanvragen via het CKZ emailadres: ckzsecretariaat@gmail.com.
