Avondlezing door prof.dr. J.A. Moulijn (ex TU Delft) georganiseerd door de Chemische Kring Zwolle.
Nieuwe ontwikkelingen in de chemische procesindustrie
Samenvatting
De chemische industrie en de daaraan gerelateerde energie-industrie, zoals de olieraffinage, hebben zich in de periode na de tweede wereldoorlog in Nederland sterk ontwikkeld. Dat dit is gelukt is mede te danken aan een grote synergie met het wetenschappelijk/technisch onderzoek in Nederland op het terrein van de chemie en van de chemische technologie.
Hoewel de uitgangspositie goed is, is de toekomst niet zonder meer voorspelbaar. De hele sector is in een dynamische ontwikkelingsfase. Het wetenschappelijk onderzoek leidt tot grensverleggende nieuwe inzichten en de maatschappelijke context is sterk in verandering. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de toenemende eisen op het terrein van milieu en een zich snel wijzigende positie van de grondstoffen.
Nieuwe economieën (zoals China en India) maken een inhaalslag in kennis en hebben het voordeel van de nabijheid van grote markten (China, India) en een grote liquiditeit (China) of een uitstekende positie met betrekking tot grondstoffen (Arabische wereld met betrekking tot olie/gas). De VS hebben een relatief sterk innovatief karakter en kunnen daarom beter inspelen op en zelfs profiteren van de vergrote dynamiek. Overigens neemt het innovatieve karakter van Nederland zienderogen toe, zoals o.a. blijkt uit de sterke toename van het aantal start-ups.
De roep om duurzaamheid is sterker geworden. De footprint moet kleiner en de opkomst van Proces Intensivering stimuleert innovaties die kunnen leiden tot een kleinere footprint. De grondstoffenpositie is een centraal thema, hoewel olie en gas minder schaars zijn dan in de meeste scenario’s in het verleden verwacht werd. Gedeeltelijk komt dit door toegenomen efficiency, maar ook door de exploratie van schalie gas in de VS. Een speciale optie is het toepassen van biomassa. Biomassa is in principe een hernieuwbare grondstof die fossiele brandstof kan vervangen maar vooral geschikt lijkt als grondstof voor de chemische industrie. Schaars zijn wel een groot aantal metalen.
In verband met zorgen om Global Warming is een grote transitie gaande. Hernieuwbare energie neemt spectaculair toe en gebruik van elektrische energie neemt toe: zonnepanelen voor de consument, elektrische auto’s met forse accu’s, brandstofcellen werkend op waterstof. Om dit mogelijk te maken zijn allerlei gedeeltelijk technologische doorbraken nodig zoals het ontwikkelen van accu’s met minder kobalt (giftig, schaars, winning in instabiele regio), infrastructuur voor opslag energie (gekoppeld aan windparken, wellicht ook bij de consument met zonnepanelen), en een wijze waterstofproductie die niet leidt tot grote emissies van CO2.
Al deze ontwikkelingen zijn drivers voor vernieuwingen in de chemische procesindustrie.
Curriculum vitae:
Jacob A. Moulijn is emeritus professor van de afdeling Chemical Engineering van de faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft waar hij de groep Catalysis Engineering heeft opgericht. Hij is actief als adviseur op de gebieden katalyse en chemische technologie.
Introducé(e)s zijn van harte welkom.
Nadere informatie over de lezingen kunt u aanvragen via het CKZ emailadres: ckzsecretariaat@gmail.com.
