Eerder gestelde vragen

Nee, dat is niet het geval. Een octrooi kan op een aantal manieren vervallen, bijvoorbeeld door het niet tijdig betalen van de instandhoudingstaksen.

Als de houder van het octrooi failliet wordt verklaard, dan is het octrooi onderdeel van de inboedel, en staat daarmee onder beheer van een curator. De curator kan er voor kiezen om het octrooi te verkopen, maar dient er dan wel zorg voor te dragen dat het octrooi van kracht blijft door de instandhoudingstaksen te betalen.

Relevante informatie over octrooien, zoals de houder hiervan en informatie over de betaling van de instandhoudingstaksen, wordt bijgehouden in nationale registers. U kunt deze registers zelf raadplegen, of uw octrooigemachtigde hierbij om hulp vragen.

Ja het is mogelijk een opt-out verzoek in te trekken. Echter, deze beslissing is niet onomkeerbaar. Wanneer een opt-out verzoek is ingetrokken, kan er geen tweede opt-out verzoek worden ingediend. Dat betekent dus dat het Unified Patent Court (UPC) bevoegd is om over de geldigheid van en inbreuk op uw Europese octrooien te oordelen.

Tevens kan het opt-out verzoek niet worden ingetrokken als er al een procedure bij een nationale rechtbank is ingediend. Het is dus belangrijk goed na te denken over het wel of niet indienen van een opt-out verzoek.

Ja dat kan, door een “opt-out” verzoek in te dienen. “Opt-out” betekent dat het UPC niet bevoegd is om over uw Europese octrooien te oordelen. Eventuele rechtszaken zullen dan lokaal worden behandeld door de desbetreffende bevoegde nationale rechtbank(en).

Nee, dat is niet mogelijk. Een unitair octrooi kan alleen worden verkregen voor octrooiaanvragen die nog niet zijn verleend. Het Unified Patent Court zal echter wel beschikbaar zijn voor bestaande Europese octrooien, indien geen ‘opt-out’ verzoek is ingediend. Voor Europese octrooien waarvoor een opt-out verzoek is ingediend blijft de situatie onveranderd en worden eventuele rechtszaken door de bevoegde nationale rechtbanken behandeld.

Een verleend Europees octrooi dient te worden gevalideerd en in stand gehouden in alle aangesloten landen waarin bescherming gewenst is. Dit beidt flexibiliteit, doordat per land kan worden bepaald of bescherming gewenst is of niet. Sommige ondernemers zijn bijvoorbeeld alleen gebaad bij octrooibescherming in een (klein) aantal Europese landen. Het kan dan voordelig zijn om het octrooi alleen in deze landen te verlenen, c.q. in stand te houden. Tevens kan ervoor gekozen worden na verloop van tijd de instandhoudingstaks in één of meerdere landen niet meer te betalen, bijvoorbeeld omdat de verkoop van uw product in deze landen tegenvalt. Zo kan selectief een aantal landen worden gekozen waarin bescherming gewenst is. Daarnaast zijn een aantal landen niet aangesloten bij het unitair octrooi. Voorbeelden hiervan zijn Noorwegen, Zwitserland en Groot-Brittannië. Bescherming in deze landen kan dus niet via een unitair octrooi worden verkregen. Lees voor meer informatie het artikel ‘A new European Patent System’ op de website van V.O. Patents and Trademarks.

Een verleend Europees octrooi dient te worden gevalideerd en in stand gehouden in alle aangesloten landen waarin bescherming gewenst is. Wanneer voor een unitair octrooi wordt gekozen kan in één procedurele handeling voor alle 17 landen die zijn aangesloten een geldig octrooi worden verkregen. De kosten die hierbij gepaard gaan liggen significant lager dan wanneer voor elk van de 17 landen afzonderlijk zou worden gevalideerd. Daarnaast is het validatieproces minder complex, doordat het centraal bij het Europees Octrooibureau kan worden geregeld, en er na verlening geen vertalingen meer hoeven te worden ingediend. Een unitair octrooi is dus vooral gunstig wanneer bescherming gewenst is in een groot aantal (doorgaans ten minste zes) landen die zijn aangesloten bij het unitair octrooi. Daarnaast kan centraal worden gehandhaafd bij het Unified Patent Court. Uiteraard zijn er meer voordelen van een unitair octrooi. Lees voor meer informatie het artikel ‘A new European Patent System’ op de website van V.O. Patents and Trademarks.

Dat mag inderdaad. Wanneer het unitaire octrooi systeem in werking treedt, heeft het UPC uitsluitende bevoegdheid om over nietigheid en inbreuk te oordelen van zowel conventionele Europese octrooien als unitaire octrooien in de aangesloten landen.
Er is een aantal uitzonderingen voor Europese octrooien zonder unitair effect. Tijdens een transitieperiode kunt u naast het UPC ook terecht bij de nationale rechtbanken. Deze transitieperiode duurt minimaal 7 jaar vanaf de start van het systeem. In de transitieperiode kunt u er ook voor kiezen om een “opt-out” in te dienen. Door een opt-out in te dienen geeft u aan dat het UPC niet over uw octrooi mag oordelen. De situatie blijft dan ongewijzigd. Lees voor meer informatie het artikel ‘A new European Patent System’ op de website van V.O. Patents and Trademarks.

Dat klopt inderdaad. Er komt een Unified Patent Court (UPC), welke uitsluitend bevoegd is om over inbreuk en nietigheid te oordelen van een unitair octrooi. U kunt dus voor inbreuk of nietigheid van het unitair octrooi alleen bij het UPC terecht en niet bij de nationale rechtbanken. De uitspraak van het UPC is geldig voor alle aangesloten landen. De handhaving van een unitair octrooi is daarmee centraal geregeld. Of dit voordelig is, hangt af van uw eigen situatie. Lees voor meer informatie het artikel ‘A new European Patent System’ op de website van V.O. Patents and Trademarks.

Bij de verlening kunt u er binnenkort voor kiezen om een unitair octrooi te verkrijgen. Dit unitaire octrooi is geldig in de aangesloten landen. Op dit moment zijn dat de volgende 17 lande: België, Bulgarije, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Slovenië en Zweden. Voor de andere Europese landen blijft de huidige situatie onveranderd en kunt u het octrooi in deze landen individueel valideren. Lees voor meer informatie het artikel ‘A new European Patent System’ op de website van V.O. Patents and Trademarks.

Informatie die niet algemeen bekend is of niet gemakkelijk toegankelijk is voor derden, en daardoor handelswaarde bezit, valt onder het intellectuele eigendom. Dit geldt mogelijk ook voor specifieke kennis met betrekking tot klanten, leveranciers of partners. Het is daarom belangrijk om voorafgaand aan een gezamenlijk project afspraken te maken over het wel of niet delen van dergelijke informatie. Afhankelijk van de situatie kunt u hiervoor een tegenprestatie verlangen.

Dat is mogelijk, maar een octrooiaanvraag wordt doorgaans alleen verleend wanneer de aanvraag aannemelijk maakt dat de ziekte inderdaad met behulp van de eiwitmarker kan worden gedetecteerd. In afwezigheid van experimenten die dit onderbouwen, zal op een andere manier aannemelijk moeten worden gemaakt dat de ziekte met de eiwitmarker is te detecteren. Dit blijkt in de praktijk vaak lastig.

Daarnaast moet de werkwijze nawerkbaar zijn beschreven, wat wil zeggen dat een vakman in staat moet zijn de werkwijze uit te voeren. Wanneer na indiening blijkt dat de werkwijze niet werkt zoals in het octrooi is beschreven, kan dit consequenties hebben voor de verlening van de octrooiaanvraag of de geldigheid van het octrooi.

Het wordt daarom doorgaans aangeraden om, indien mogelijk, te wachten met het indienen van een octrooiaanvraag totdat proof-of-principle is verkregen.

Als uw product alle kenmerken omvat van een geoctrooieerde product, dan is er sprake van inbreuk. Het toevoegen van een extra kenmerk, bijvoorbeeld om de beschermde uitvinding te verbeteren, verandert hier niks aan.

Het is – wellicht verrassenderwijs - wel mogelijk om zelf octrooi aan te vragen op het verbeterde product. Echter, zelfs wanneer deze octrooiaanvraag wordt verleend en u het verbeterde product (zoals beschermd in uw eigen octrooi) op de markt brengt, dan maakt u nog steeds inbreuk op het originele product zonder de verbetering.  

Met andere woorden, een octrooi geeft niet het recht om het geoctrooieerde ook daadwerkelijk op de markt te brengen. Om de rechten van derden in kaart te brengen, kan het raadzaam zijn een derdenrechtenonderzoek uit te laten voeren. Raadpleeg voor meer advies een octrooigemachtigde.

Er bestaan verschillende soorten intellectuele eigendomsrechten (IE). Het octrooirecht, ook wel patentrecht genoemd, beschermt een uitvinding op een technisch proces of product voor maximaal 20 jaar. Het is een verbodsrecht; anderen mogen (zonder uw toestemming) uw uitvinding niet maken, gebruiken, aanbieden, verkopen, verhuren, verhandelen, leveren of in voorraad hebben.

Het merkenrecht beschermt merken die geregistreerd zijn in het merkenregister. Hier kunt u diverse uitvoeringen vastleggen, zoals het woordmerk, beeldmerk, vormmerk, maar ook geluiden en zelfs geuren kunnen een merk vormen.

Via het modellenrecht wordt het uiterlijk (zoals patronen en 3D-vormen) van nieuwe en unieke ontwerpen en producten beschermd. Binnen de Europese Unie is registratie mogelijk tot twaalf maanden na de eerste onthulling van een model.

Onderstaand plaatje geeft weer hoe één product middels verschillende IE-rechten kan worden beschermd:

Voor een volledig overzicht van de verschillende IE-rechten, zie:
https://www.vo.eu/nl/home/diensten/soorten-van-het-intellectuele-eigendomsrecht/

Absoluut, beide rechtsgebieden beschermen namelijk een ander deel van de medaille van het intellectuele eigendom.

Een patent, of octrooi, beschermt een uitvinding op een technisch proces of product. Het is een verbodsrecht; anderen mogen (zonder uw toestemming) uw uitvinding niet maken, gebruiken, aanbieden, verkopen, verhuren, verhandelen, leveren of in voorraad hebben. Om octrooirecht te krijgen, moet de uitvinding nieuw, inventief en industrieel toepasbaar zijn.

Ondernemers die tijd, geld en energie investeren in hun werk willen daarover natuurlijk zeggenschap houden. Via registratie van een merk kunt u de kwaliteit bewaken, concurrentie tegengaan en ongeoorloofde kopieën aanpakken. Een interessant voorbeeld van Nestlé is:

Nestlé heeft verschillende variaties van het logo geregistreerd, zoals het volgende merk: 

Ook de slogan “Have a break” is geregistreerd. Door deze registraties mogen derden geen concurrerende producten op de markt brengen met deze naam of vormgeving, waardoor het product onderscheidbaar is van concurrerende producten. Een merk vormt de link tussen een innovatie en de commercie, het geeft uw product significant onderscheid ten opzichte van andere marktpartijen. Het uitsluitende merkenrecht biedt bescherming voor een merk als deze geregistreerd is in een merkenregister.

Het octrooirecht beschermt dus de uitvinding op een technisch product of proces. Het merkenrecht beschermt het geregistreerde woordmerk (de naam), het logo, vormmerk of de slogan om de waren of diensten van de onderneming te onderscheiden van andere ondernemingen. De rechtsgebieden vullen elkaar dus aan en het is belangrijk om beide niet uit het oog te verliezen voor de maximale bescherming van uw uitvinding op een technisch proces of product.

Voor meer informatie zie: https://www.vo.eu/nl/home/diensten/intellectueel-eigendom/

Het klopt dat er binnenkort de mogelijkheid bestaat om een Europese octrooiaanvraag in één keer voor meerdere landen in Europa te laten verlenen. Dit heet een unitair octrooi of een Europees octrooi met unitair effect. Dit betreft dus geen ‘nieuw’ octrooi, maar een alternatief voor het validatie proces: in plaats van per Europees land waarin bescherming gewenst is te valideren, kan nu in één procedurele handeling voor alle landen die zijn aangesloten bij het unitair octrooi een geldig octrooi worden verkregen. Met het unitair octrooi wordt één enkel recht verkregen dat geldig is in alle aangesloten landen. Handhaven kan dus centraal, in een enkele procedure voor alle 17 landen.

De kosten voor het verkrijgen en in stand houden van een unitair octrooi zijn lager dan wanneer in veel landen apart gevalideerd zou worden. Daar staat tegenover dat het unitair octrooi vooralsnog in maar 17 landen geldig zal zijn, en dat voor de niet deelnemende landen alsnog validatie nodig is. Of het verkrijgen van een unitair octrooi voor u aan te raden is, hangt dus af van meerdere factoren. Lees voor meer informatie het artikel ‘Coming soon: the Unified Patent Court and the unitary patent’ op de website van V.O. Patents and Trademarks.

Het recht op octrooi valt in principe toe aan de uitvinder. Het is daarbij niet relevant hoe dat onderzoek gefinancierd is. Echter, er kunnen allerhande afspraken gemaakt worden om het recht op octrooi toe te wijzen aan een ander dan de uitvinder. Vaak is een uitvinder in dienst bij een bedrijf, in welk geval het recht op octrooi meestal aan de werkgever wordt toebedeeld, bijvoorbeeld via het arbeidscontract. In het geval van externe financiering van onderzoek kan de financier eisen dat eventuele IE-rechten die voortkomen uit het onderzoek toevallen aan de financier. In zo’n situatie landt het recht op octrooi dus bij de financier. Wel behoudt de uitvinder het recht om als uitvinder genoemd te worden.

Doorgaans is de stelregel dat de uitvinder mee moet hebben bij gedragen aan het ‘concept van de uitvinding’. Stel u werkt voor een biotech-bedrijf en u heeft een aantal experimenten op verzoek van het afdelingshoofd uitgevoerd, dan maakt u dat niet per se een uitvinder. Dit kan anders zijn indien u heeft bijdragen aan het ontwerpen van deze experimenten en het uitdenken van het achterliggende concept van de uitvinding. Het is belangrijk om te bepalen wie de uitvinders zijn. Een uitvinder heeft namelijk het recht om genoemd te worden. In Europa wordt dit niet geverifieerd, maar in andere jurisdicties zoals in de VS kan een octrooi bijvoorbeeld ongeldig blijken wanneer blijkt dat niet de juiste uitvinders zijn vermeld. Verder heeft de uitvinder het recht op een ‘redelijke vergoeding’. Maar wat is redelijk? De hoogte van deze vergoeding staat niet vast in de wet en kan tot discussie leiden. In sommige gevallen ligt de vergoeding bijvoorbeeld al verankerd in het salaris. Ook hier geldt dat het belangrijk is om afspraken te maken. Lees voor meer informatie het artikel ‘Van wie is de uitvinding?’ op de website van V.O. Patents & Trademarks.

Over het algemeen geldt dat de uitvinding toekomt aan de persoon die de uitvinding heeft gedaan, maar dit kan veranderen wanneer u in loondienst bent. Als uit de aard van de dienstbetrekking volgt dat het doen van uitvindingen tot de taak van de werknemer behoort, dan komen de rechten van de uitvinding toe aan de werkgever.

Ter illustratie: wanneer u een medewerker van een R&D-afdeling bent en een uitvinding doet in het veld waarbinnen uw bedrijf opereert, dan komen de IE-rechten de werkgever toe, ook wanneer u de uitvinding bijvoorbeeld in uw vrije tijd heeft gedaan. Dit kan anders zijn wanneer uw uitvinding op iets heel anders betrekking heeft. Stel dat u werkt voor een biotech-bedrijf en een uitvinding doet op het gebied van koffiezetapparaten, dan volgt deze uitvinding niet noodzakelijk uit de aard van het dienstverband. Hetzelfde geldt wanneer bijvoorbeeld een receptionist een uitvinding doet, wiens taak niet gelegen is in het ‘doen van uitvinding’. Dit is ook afhankelijk van de afspraken die er zijn gemaakt over IE in bijvoorbeeld de arbeidsovereenkomst. Om later gedoe te voorkomen, is het raadzaam goede afspraken te maken met uw bedrijf. Lees voor meer informatie het artikel ‘Van wie is de uitvinding?’ op de website van V.O. Patents & Trademarks.

Ja dat kan. Een octrooi kan worden verkregen voor een uitvinding die nieuw, inventief en industrieel toepasbaar is. Een verbetering van een al bestaand chemisch proces is dus in principe op zich zelf octrooieerbaar, mits het aan de vereisten van octrooieerbaarheid voldoet. Je kunt dan een nieuwe octrooiaanvraag indienen op het verbeterde proces.
Echter, wanneer de octrooiaanvraag van het oorspronkelijke proces nog in het prioriteitsjaar verkeert, zou u er ook voor kunnen kiezen de verbetering op te nemen in de vervolgaanvraag hiervan. U heeft dan geen recht op prioriteit voor de extra stap, maar dit hoeft niet erg te zijn, als deze stap nog niet bekend was. Een voordeel van deze aanpak is dat hiermee de kosten gereduceerd worden, omdat de taksen voor één octrooi, in plaats van voor twee octrooien, betaald hoeft te worden.

Afhankelijk van de situatie kan dat. In een octrooi kan één uitvinding worden beschermd, of meerdere uitvindingen die gelinkt worden door hetzelfde ‘inventieve concept’. Met andere woorden: de uitvinding moet eenheid hebben.

Ter illustratie: wanneer u van een chemische stof heeft ontdekt dat deze voor twee toepassingen geschikt zijn, en de stof was nog niet bekend, dan hebben de twee toepassingen A en B gemeen dat in beide gevallen een nog onbekende stof wordt gebruikt. Beide toepassingen kunnen dan worden beschermd in één octrooi (mits aan alle overige vereisten voor octrooieerbaarheid is voldaan).
Echter, indien de chemische stof reeds bekend was, dan gaat bovenstaande niet op, omdat hetgeen dat de twee toepassingen verbindt, niet nieuw en dus niet inventief meer is. Mogelijk kunnen de twee toepassingen nog steeds eenheid hebben, bijvoorbeeld wanneer beide toepassingen op dezelfde eigenschap van de stof berusten. Indien die eigenschap inventief is, dan hebben de twee toepassingen alsnog eenheid. Het is dus sterk afhankelijk van de aard van de toepassingen, en hetgeen reeds bekend was, dat bepaalt of meerdere toepassingen in één octrooi kunnen worden beschermd.

Ja, dat kan. Wanneer u binnen negen maanden na publicatie van het verleningsbesluit van een Europees octrooi reageert, dan kunt u oppositie instellen tegen het octrooi. In deze procedure wordt opnieuw gekeken of het octrooi aan de basisvereisten van octrooieerbaarheid voldoet. U heeft de mogelijkheid zelf literatuur in te dienen, bijvoorbeeld ter ondersteuning dat het proces al bekend was (en dus niet nieuw). De octrooihouder kan zich verdedigen, en eventueel zijn rechten inperken. Mogelijke uitkomsten van deze procedure zijn het herroepen van het octrooi, het in stand houden van het octrooi, of het gewijzigd in stand houden van het octrooi. De uitkomst van deze procedure geldt voor heel Europa.

Mocht u niet de mogelijkheid hebben om oppositie in te stellen, dan kunt u geldigheid van het octrooi aanvechten bij de rechtbank. De rechtbank kan dan mogelijk het octrooi nietig verklaren. Nietigheidsprocedures zijn echter nationale aangelegenheden. Met andere woorden: indien het octrooi in meerdere landen van kracht is, dan zult u in ieder land afzonderlijk een procedure moeten aanspannen. Dit kan behoorlijk kostbaar zijn. Het is daarom des te belangrijker de activiteiten van concurrenten op het gebied van octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten goed in de gaten te houden, zodat tijdig kan worden geanticipeerd en wanneer nodig actie ondernomen kan worden.

Het is aan te raden, voordat de uitvinding met andere partijen worden gedeeld, om uw rechten te laten vastleggen. Het aanvragen van octrooi is daarvoor een goede manier, omdat dan duidelijk is dat de rechten van de uitvinding van u zijn. Het octrooi hoeft daarvoor overigens nog niet verleend te zijn; het is de indieningsdatum die van belang is. Indien het, om wat voor reden dan ook, niet mogelijk blijkt om octrooi in te dienen voordat informatie over de uitvinding met derden gedeeld wordt, is het van belang goede afspraken te maken over wie de rechten van de uitvinding toekomen. Ook is het van belang ervoor te zorgen dat er geen informatie over de uitvinding openbaar wordt gemaakt, wat latere verkrijging van octrooi mogelijk kan belemmeren. Hier zit echter wel een risico aan verbonden, bijvoorbeeld het risico dat de andere partij er met de uitvinding vandoor gaat, of dat er essentiële informatie (per ongeluk) publiek wordt, waardoor er later geen octrooi meer kan worden verkregen. Gezien de risico’s en onzekerheden, is het vaak raadzaam octrooi in te dienen voordat samenwerking met andere partijen van start gaat.

Ja, dat kan. Het is geen vereiste voor octrooieerbaarheid om het onderliggende mechanisme van een uitvinding te ontrafelen. Wel moet de uitvinding op een dusdanige manier worden beschreven dat de vakman deze kan toepassen. Verder moet de uitvinding uiteraard aan de vereisten voor octrooieerbaarheid voldoen: kort gezegd moet deze nieuw, inventief en industrieel toepasbaar zijn. Wanneer aan deze vereisten is voldaan, kan octrooi worden verkregen, ongeacht of het onderliggende werkingsmechanisme bekend of onbekend is.

Een van de onderliggende basisprincipes van het octrooisysteem is dat de aanvrager een uitsluitingsrecht krijgt, dat wil zeggen het recht om een ander te verbieden de uitvinding bedrijfsmatig toe te passen, in ruil voor het prijsgeven van zijn uitvinding. Om deze reden, moet de uitvinding nawerkbaar zijn beschreven. Dit houdt in dat een vakman, die beschikt over algemene vakkennis, in staat moet zijn de uitvinding in de praktijk te brengen. Er moeten dus voldoende details in het octrooi opgenomen zijn om dit mogelijk te maken. Hierbij is het voldoende dat de uitvinding ‘werkt’, maar het is (in Europa) niet vereist dat hiermee het best mogelijke resultaat wordt verkregen. Binnen deze grenzen is het dus, afhankelijk van de uitvinding, mogelijk om heel specifieke details niet prijs te geven.

De beschermingsomvang van het octrooi wordt bepaald door de conclusies (ook wel claims genoemd), waarbij de beschrijving en figuren dienen tot uitleg. Men zoekt naar het midden tussen de letterlijke bewoording van de conclusies enerzijds, en de achterliggende uitvindersgedachte anderzijds.

Ook mogelijke equivalenten spelen een grote rol. Hiermee worden uitvoeringsvormen bedoeld die niet onder de letterlijke bewoording van de conclusies vallen, maar die toch op min of meer dezelfde manier hetzelfde resultaat bereiken. Een voorbeeld van mogelijke equivalenten zijn zouten van een (geoctrooieerde) farmaceutische stof. Het bepalen van de beschermingsomvang is dus aan interpretatie onderhevig, en sterk afhankelijk van de jurisprudentie (het geheel van uitspraken van rechters). Van belang is in elk geval om niet te gemakkelijk te denken dat een octrooi van een concurrent met een kleine wijziging makkelijk omzeild kan worden. In sommige situaties kunt u dan nog steeds inbreuk maken en in het ergste geval een flinke schadevergoeding moeten betalen. Schakel bij twijfel een octrooigemachtigde in.

Wanneer u merkt dat uw uitvinding bedrijfsmatig wordt toegepast door een ander, dan is het aan te raden ervoor te zorgen dat u zo spoedig mogelijk over een verleend octrooi beschikt. Dit kan op meerdere manier worden bereikt. Indien u een Europese octrooiaanvraag hebt ingediend, kunt u een verzoek tot versnelde verlening indienen om de verleningsprocedure te versnellen. Wanneer u al een Europese aanvraag hebt ingediend kunt u ook binnen een jaar een nationale aanvraag indienen die prioriteit claimt van de Europese aanvraag. In sommige landen, waaronder Nederland, wordt een nationale aanvraag verleend na anderhalf jaar, ongeacht of het octrooi aan de octrooieerbaarheidsvereisten voldoet. Ook via deze weg kunt u snel over een verleend octrooi beschikken. Het is echter bijzonder aan te bevelen zo’n octrooi te laten verlenen op basis van claims die geldig zijn, dat wil zeggen op zijn minst nieuw en inventief. Dat maakt het makkelijker de inbreukmaker aan te pakken.

Bovendien is het van belang te weten dat ook al kan aan een octrooiaanvraag geen uitsluitend recht worden ontleend, deze aanvraag wel een vorm van voorlopige bescherming kan bieden. Na verlening kan dan met terugwerkende kracht de beschermingsomvang van de verleende claims worden ingeroepen om een schadevergoeding van de inbreukmaker te verkrijgen. In Nederland is het hiervoor vereist om de conclusies naar het Nederlands te vertalen (indien deze nog niet in het Nederlands beschikbaar waren) en de derde op de hoogte te brengen van de aanvraag. Een gepubliceerde octrooiaanvraag geeft je dan niet het recht de activiteiten van de derde te verbieden, maar kan wel gebruikt worden als waarschuwing.

De meest gangbare route om octrooi te verkrijgen is door eerst een prioriteitsaanvraag te doen en daarna één of meerdere vervolgaanvragen in te dienen onder inroeping van prioriteit. De tekst van de vervolgaanvraag hoeft niet exact hetzelfde te zijn als de tekst van de prioriteitsaanvraag. Dit is dus een goed moment om eventuele fouten uit de prioriteitsaanvraag te corrigeren. De tekst van de vervolgaanvraag kan niet zonder risico worden gewijzigd ten opzichte van de prioriteitsaanvraag. (Bekijk ook het filmpje over de octrooiprocedure op het YouTube-kanaal van V.O. Patents & Trademarks.)

Mocht bijvoorbeeld blijken dat bij het indienen van de aanvraag een hele bladzijde van de beschrijving of een figuur per ongeluk niet is ingediend, dan heeft u twee maanden de tijd om de missende pagina alsnog in te dienen. In sommige gevallen kan dit er wel toe leiden dat de indieningsdatum veranderd wordt. Indien er niet een hele bladzijde van de aanvraag mist, maar er staat ergens een overduidelijke fout, zoals bijvoorbeeld een verwijzing naar het verkeerde figuur, of een taalfout, dan kan deze fout op verzoek gecorrigeerd worden. Voorwaarde hiervoor is dat het evident fout moet zijn, en absoluut duidelijk moet zijn wat er werd bedoeld. Het is dus niet mogelijk om inhoudelijke inzichten/fouten aan te passen.

Het is mogelijk een Europese octrooiaanvraag te doen. De verleningsprocedure voor alle landen die zijn aangesloten bij het Europees octrooiverdrag is dan gestroomlijnd. Na verlening valt de aanvraag uiteen in een bundel van nationale octrooien. U kunt zelf bepalen in welke landen octrooibescherming gewenst is, door in deze landen het octrooi te valideren. En men kan in elk land dat aangesloten is bij het Europees octrooiverdrag valideren, om het octrooi in vrijwel heel Europa en zelfs daarbuiten geldig te laten zijn. Turkije en Moldavië maken bijvoorbeeld deel uit van het van het Europees octrooiverdrag, en men kan ook in Marokko, Tunesië of Cambodja een Europees octrooi van kracht laten zijn. De vraag of het nationaal deel van een verleend Europees octrooi geldig is, is echter aan de nationale rechter. Wanneer een Europese octrooiaanvraag leidt tot een verleend octrooi in Duitsland en Nederland, heeft eventuele vernietiging in Duitsland geen gevolgen voor de geldigheid van het octrooi in Nederland. Een concurrent dient in elk land waar het octrooi geldig is afzonderlijk een juridische procedure te starten om elk deel van de bundel apart ongeldig te laten verklaren.

Bekijk ook eens het filmpje over de octrooiprocedure op het Youtube-kanaal van V.O. Patents & Trademarks.

Ja, dat kan, maar is niet makkelijk. In Nederland geldt het recht van voorgebruik. Dit houdt in dat een ieder die datgene waarvoor octrooi is aangevraagd reeds, voor de indieningsdatum van het octrooi, in of voor zijn bedrijf toepaste, bevoegd is dit te blijven doen. Het is hierbij wel van belang dat u kunt aantonen dat de methode inderdaad al voor de relevante datum van het octrooi bedrijfsmatig werd toegepast. Het is daarom aan te bevelen goed te documenteren wat er precies is gedaan en wanneer. Eventueel kan ervoor worden gekozen bijvoorbeeld een protocol van belangrijke methoden te deponeren bij een notaris, als bewijsstuk van voorgebruik. Het is ook van belang om in het achterhoofd te houden dat er alleen voorgebruik bestaat voor datgene wat al voor indiening van het octrooi werd gedaan. De bewegingsvrijheid om de methode aan te passen na de verlening van het octrooi van de derde, wordt dus wel degelijk beperkt.

Het recept van Coca Cola is een van de beroemdste voorbeelden van een bedrijfsgeheim. Het recept werd eind negentiende eeuw ontwikkeld, maar nooit geoctrooieerd. In plaats daarvan koos het bedrijf voor strikte geheimhouding, waarbij zo min mogelijk mensen het volledige recept kennen. Een van de voordelen daarvan is dat ook nu, ruim een eeuw later, niemand Coca Cola kan namaken.

Een octrooi heeft een beperkte beschermingsduur, meestal 20 jaar. Als het recept was geoctrooieerd, was het 20 jaar later vrij te gebruiken geweest: octrooien worden immers altijd gepubliceerd. Een bedrijfsgeheim kan in principe onbeperkt bewaard worden, mits het bedrijf daarin slaagt. Door goede geheimhouding kan men zich dus langer verzekeren van een alleenrecht.

Er kunnen ook andere redenen zijn om voor geheimhouding te kiezen: bijvoorbeeld als de kans erg klein is dat een octrooi verleend wordt, of als het in de praktijk moeilijk is om inbreuk op te sporen of te bewijzen. Een strategie van geheimhouding is echter ook risicovol: concurrenten kunnen bijvoorbeeld zelfstandig dezelfde uitvinding doen, in welk geval ze een zelfde toepassing kunnen commercialiseren. Een concurrent kan die uitvinding zelfs octrooieren, in welk geval u te maken krijgt met octrooirechten van de concurrent.

In Europa bestaat sinds kort de mogelijkheid om misbruik van uw bedrijfsgeheim door uw concurrent aan te pakken, mits dat geheim en het misbruik aan een aantal voorwaarden voldoet. Op de website van V.O. Patent & Trademarks lees je meer over de verschillende soorten intellectuele eigendom.

De belangrijkste reden dat octrooitaal “anders” is dan het taalgebruik in de meeste teksten, is dat een octrooitekst in de eerste plaats een juridische functie heeft. Die juridische functie vereist heel nauwkeurig taalgebruik: consistente terminologie, maar ook termen die breed zijn waar nodig en specifiek waar het moet. Zo kan er consistent gesproken over een bevestigingselement, wanneer men in de praktijk vaak een schroef zou gebruiken, maar een spijker of nietje in principe ook zou kunnen. In zo’n geval staat er in de tekst waarschijnlijk iets als “bevestigingselement, bij voorkeur een schroef”. Dit doet vreemd aan voor de meeste lezers, maar het went snel. Aarzel in ieder geval niet om een octrooigemachtigde om verduidelijking te vragen als u er niet uit komt.

In principe wel. Voor een verleend octrooi geldt dat het octrooi geldig is tot het tegendeel is bewezen, mits aan zekere formele vereisten wordt voldaan. Men dient instandhoudingstaksen te betalen in elk land waar het octrooi van kracht is, en de duur van het octrooi is nooit langer dan 20 jaar.
Echter, in een nietigheidsprocedure bij het EPO (European Patent Office) of bij een nationale rechter, kan betoogd worden dat een octrooi niet verleend had behoren te worden. De partij die zo’n procedure aanspant dient dan te bewijzen dat de geclaimde uitvinding bijvoorbeeld niet nieuw was, of voor de hand lag, op de datum van indiening. Zolang dat echter niet volledig bewezen kan worden, de duur nog niet verlopen is en de instandhoudingstaksen betaald zijn, is het octrooi geldig.

Octrooiaanvragen en octrooien lijken op het eerste gezicht veel op elkaar. Toch is het belangrijk om de twee van elkaar te onderscheiden, niet in de laatste plaats omdat aan een octrooi rechten kunnen worden ontleend en aan een aanvraag veel minder. Een octrooihouder kan immers zijn octrooi handhaven jegens een ieder die inbreuk maakt, zoals het geoctrooieerde in of voor een bedrijf toepassen.

Het verschil tussen een aanvraag en een octrooi is dat een aanvraag nog in de verleningsprocedure zit; de conclusies kunnen veranderen, en het staat niet vast of en in welke vorm het octrooi verleend wordt. Op het moment dat het octrooi verleend is kan de houder met terugwerkende kracht vergoeding vragen van een inbreukmaker voor de periode dat de aanvraag nog niet verleend was. Bij een verleend octrooi zijn de conclusies al geldig bevonden, en kan de houder zijn recht doen gelden.

Een document is te herkennen als aanvraag of als verleend octrooi op basis van het voorblad; een aanvraag heet in het Engels “(patent) application”, een verleend octrooi heet een “patent”. Er zijn ook lettercodes die het verschil weergeven, al verschillen die per rechtsgebied. Zo is in Europa is een patentaanvraag te herkennen aan de code “A” achter het octrooinummer, en een verleend octrooi aan de code “B”.

De beschermingsomvang van het octrooi wordt bepaald door octrooiconclusies of claims. Het streven is om de essentiële kenmerken van de uitvinding zo goed en compleet mogelijk te beschermen. Derhalve wordt de uitvinding indien mogelijk vaak op meerdere manieren geclaimd, bijvoorbeeld als product als zodanig, maar ook de toepassing van het product in een zekere werkwijze. De breedste formulering van iedere claim categorie wordt een onafhankelijke conclusie genoemd. Daarnaast worden in afhankelijke conclusies nadere uitwerkingen van de onafhankelijke conclusie gepresenteerd.

Ter illustratie: stel u heeft een nieuwe werkwijze voor het maken van een chemische stof ontwikkeld. De breedste conclusie wordt dan gericht op deze werkwijze, met alleen de noodzakelijke kenmerken opgenomen om de werkwijze te kunnen uitvoeren. In afhankelijke conclusies kunnen bijvoorbeeld extra maatregelen, zoals een bepaald temperatuurbereik waarbinnen de werkwijze extra goed verloopt of een aanvullend voordeel behaald, worden opgenomen. De reden van deze structuur is tweeledig: Enerzijds, zoals hierboven beschreven, om alle aspecten van de uitvinding goed te kunnen dekken. Ten tweede, omdat bij indiening niet altijd duidelijk is wat al geopenbaard is in de stand der techniek. Gedurende het verleningsproces blijkt vervolgens welke conclusies stand kunnen houden en welke niet.

Teruggrijpend op bovenstaand voorbeeld, kan bijvoorbeeld tijdens de verleningsprocedure blijken dat de breedste werkwijze al bekend was, maar nog niet dat bij het specifieke temperatuurbereik de werkwijze extra goed werkt. Er kan dan worden teruggevallen op de afhankelijke conclusie gericht op het temperatuurbereik. Zo krijgt u uiteindelijk de breedst mogelijke bescherming van uw uitvinding. Lees ook het artikel over het strategisch omgaan met intellectueel eigendom op de website van V.O. Patents & Trademarks.

Vrijwel alle uitvindingen bouwen op een of andere manier voort op bestaande ideeën. Daar is op zich niets mis mee, zolang u geen inbreuk maakt op een recht van iemand anders, bijvoorbeeld op een geldig octrooi. Dat kan het geval zijn als u uw uitvinding toepast terwijl iemand anders octrooi heeft op een onderdeel ervan of op een achterliggende bredere uitvinding. Stel, u heeft de stoel met zeven poten uitgevonden terwijl iemand anders een geldig octrooi heeft op een stoel met ten minste zes poten. U mag dan de stoel met zeven poten niet zomaar toepassen, zelfs niet als u zelf wel octrooi heeft gekregen op de stoel met zeven poten. De vraag of u inbreuk maakt staat dus los van de vraag of u zelf octrooi kunt krijgen en of u uw uitvinding mag toepassen. Een octrooigemachtigde kan u helpen om na te gaan welke risico’s u loopt bij het toepassen van uw uitvinding. Daarvoor moet eerst geïnventariseerd worden welke bestaande octrooirechten mogelijk relevant zijn. Vervolgens moet in detail gekeken worden of uw uitvinding onder de beschermingsomvang van zo’n bestaand octrooirecht valt. Maar het hebben van een eigen octrooi dat voortbouwt op een eerder octrooi versterkt meestal uw onderhandelingspositie ten opzichte van de houder van het eerdere octrooi.

Nee, dat is niet noodzakelijk. Een octrooiaanvraag kan worden gedaan door zowel natuurlijke personen (individuen) als rechtspersonen (bedrijven en dergelijke). Men moet zich wel goed realiseren dat sommige aspecten anders werken wanneer het octrooi op naam van een bedrijf staat, in plaats van op naam van een natuurlijk persoon. Wanneer een octrooi onderdeel is van een ‘bedrijfsplan’ en u plannen heeft het geoctrooieerde naar de markt te brengen, te verkopen of uit te licentiëren, dan kan het voor investeerders van belang zijn dat het octrooi op naam van het bedrijf staat. Daarnaast kunnen bedrijven aanspraak maken op belastingvoordelen, indien ze kunnen aantonen dat (een deel van) de winst voortkomt uit innovatieve activiteiten (waarbij het octrooi als ‘bewijs’ dient). Maar bij faillissement zit het octrooi in de boedel van het bedrijf, en kan een derde er mee aan de haal gaan. Lees ook het artikel over het strategisch omgaan met intellectueel eigendom op de website van V.O. Patents & Trademarks.

Nieuwheid is een van de basisvereisten om een octrooi te kunnen krijgen. Een uitvinding is ‘nieuw’ als die voor de indieningsdatum van de octrooiaanvraag nog niet bekend was. Bekendmaking kan op allerlei manieren, bijvoorbeeld door schriftelijke publicatie in een krant, wetenschappelijk artikel of octrooiaanvraag, maar ook mondeling, door openbare toepassing of zelfs via een poster op een steen in de woestijn. Eén van de manieren om te laten onderzoeken of een uitvinding nieuw is, is het indienen van een octrooiaanvraag. De instantie waar de aanvraag is ingediend zal een nieuwheidsonderzoek uitvoeren en de resultaten met u delen, alsmede hun mening over nieuwheid. Die mening kan weerlegd worden.

Om al voor het indienen van de aanvraag een indicatie te hebben van de kans dat de uitvinding nieuw is kunt u zelf van tevoren de stand der techniek in kaart brengen, of daarbij de hulp van een specialist inroepen. Op basis van die resultaten kunt u vervolgens een afweging maken of het indienen van een octrooiaanvraag de moeite en kosten waard is. Zo’n onderzoek biedt ook de mogelijkheid om in de aanvraag terugvalposities op te nemen: mocht blijken dat de eerste claim niet nieuw is, dan kan men op basis van zo’n terugvalpositie een claim formuleren die wel nieuw is. Door veel goede terugvalposities te formuleren kan men in de meeste gevallen nieuwheid wel herstellen.

Zekerheid is er echter nooit: eigen onderzoek, maar ook het onderzoek van de verlenende instantie kan incompleet blijken, en het gebeurt regelmatig dat zelfs na verlening een nieuw document opduikt op basis waarvan het octrooi toch niet nieuw is. Een nieuwheidsonderzoek, of dat nu vooraf zelf is uitgevoerd, door een specialist, of door de octrooiverlenende instantie, is nooit absoluut.

Ja, dat kan. Vaak wordt een octrooi aangevraagd op naam van een bedrijf, maar een aanvrager kan ook een natuurlijk persoon zijn. Ook kunnen meerdere aanvragers, bijvoorbeeld meerdere natuurlijke personen, samen één octrooi aanvragen. Als het octrooi verleend wordt, krijgen alle aanvragers daarmee voor zichzelf een octrooirecht. Elk van hen heeft dan het recht om anderen te verbieden om de uitvinding commercieel toe te passen. Dat lijkt misschien mooi, maar het kan soms ook tot problemen leiden. Zo kan elk van de aanvragers zelfstandig zijn octrooirecht overdragen aan iemand anders, ook zonder toestemming van de andere aanvrager(s). Het verdient daarom sterke aanbeveling om van tevoren nauwkeurig schriftelijke afspraken te maken als u samen met iemand anders octrooi wilt aanvragen. Een andere mogelijkheid is om eerst samen met die ander een BV of een andere rechtspersoon op te richten, en vervolgens de octrooiaanvraag op naam van de rechtspersoon te laten indienen. U kunt dan bijvoorbeeld in de statuten afspraken opnemen over de omgang met octrooirechten. Op de website van V.O. Patents & Trademarks vindt u meer informatie over het aanvragen van een octrooi.

Ja, dat kan, mits aan de basisvoorwaarden voor het verkrijgen van octrooi is voldaan. Dat houdt in dat de uitvinding nieuw, inventief en industrieel toepasbaar moet zijn. Voorbeelden van reeds bekende producten met een nieuwe toepassing waarop octrooi kan worden gekregen, zijn medicijnen. Indien van een reeds bekende stof wordt ontdekt dat deze een medische toepassing heeft, bijvoorbeeld geschikt is als pijnstiller, dan kan de stof als zodanig worden beschermd voor de toepassing als medicijn (in brede vorm, niet beperkt tot pijnstiller). Als daarna wordt ontdekt dat dezelfde stof, naast het pijnstillende effect, ook nog een andere medische toepassing heeft, dan kan de stof ook nog worden beschermd voor deze tweede toepassing. Dit heet eerste en volgend medisch gebruik. Ook voor niet-medisch gebruik geldt dat een nieuwe toepassing van een bekend product beschermd kan worden. In deze context kan echter geen octrooi worden verkregen op het product zelf, want dat is immers niet nieuw. Wel kan dan de nieuwe toepassing van het product worden beschermd. Op de website van V.O. Patents & Trademarks vindt u meer informatie over het aanvragen van een octrooi.

Software op zichzelf is in de meeste jurisdicties (het gebied waarover een overheidsorgaan bevoegd is), waaronder Europa, uitgesloten van octrooieerbaarheid. Dat betekent niet dat een uitvinding op het gebied van software nooit geoctrooieerd kan worden. In de praktijk zijn er veel octrooien met een sterke softwarecomponent. In het algemeen moet er sprake zijn van een uitvinding die een technische component omvat. Het enkele feit dat er een computer gebruikt wordt is daarbij niet voldoende. Echter, wanneer de software bijvoorbeeld onderdeel is van een systeem waarmee een technisch proces wordt aangestuurd, dan kunnen het systeem en de werkwijze van aansturen octrooieerbaar zijn. Waar precies de grens van octrooieerbaarheid ligt blijft onderwerp van discussie, bijvoorbeeld met octrooiverlenende instanties, en soms met rechters. De ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie roepen daarbij nieuwe vragen op, waar vaak geen eenduidig antwoord op bestaat. Voor veel software-uitvindingen kan op basis van jurisprudentie een goede inschatting worden gemaakt of deze in aanmerking komt voor octrooibescherming. Bovendien kan in een octrooiaanvraag de uitvindingen op meerdere manieren worden geclaimd, bijvoorbeeld  niet alleen als werkwijze maar ook als systeem. Zo worden de mogelijkheden van het octrooisysteem maximaal benut. Overleg bij twijfel met een octrooigemachtigde die ervaring heeft met software-uitvindingen. Lees ook het artikel over het octrooieren van een app of software op de website van V.O. Patents & Trademarks.

Niet per se. Eén van de vereisten voor octrooieerbaarheid is dat de uitvinding inventief is. Inventiviteit wordt beoordeeld uit het oogpunt van de (juridische) vakman: een fictief persoon die alleen letterlijk kan doen wat in gepubliceerde documenten beschreven staat, maar niet zelf kan nadenken. De vraag bij inventiviteit is of die (fictieve) vakman, op basis van wat er gepubliceerd is, de twee maatregelen zou hebben gecombineerd. Het is wel mogelijk dat er twee op zich bekende maatregelen bestaan, die de vakman toch niet zou hebben gecombineerd. Bijvoorbeeld omdat de maatregelen zich in een heel ander vakgebied bevinden, of omdat algemeen bekend was dat toepassing van de ene maatregel toepassing van de andere uitsloot. In zulke gevallen kan een combinatie van twee maatregelen best inventief zijn. 

Soms kan dit, wanneer de aanvraag niet gepubliceerd is. Dan is namelijk de in de aanvraag weergegeven kennis niet in het publieke domein terecht gekomen. Wanneer dezelfde aanvraag dan nogmaals wordt ingediend, wordt nieuwheid in elk geval niet weggenomen door de eerdere aanvraag.
Natuurlijk kan het zijn dat er tussen indienen van de eerdere aanvraag en het nogmaals indienen andere publicaties zijn geweest, van uzelf of door derden. Zo kan het gebeuren dat de later ingediende aanvraag niet meer nieuw of niet inventief is, waar de eerder ingediende aanvraag dat wel zou zijn geweest. Later indienen vergroot nu eenmaal de kans op schadelijke eerdere publicaties. Maar dat staat los van het feit dat dezelfde aanvraag nogmaals is ingediend; zolang de eerdere aanvraag niet gepubliceerd is geweest, kan dat.

Een IE-depot wordt soms gebruikt om later te kunnen bewijzen dat je op zekere datum bezit had van de in het depot weergegeven kennis. Als je geen octrooiaanvraag wil doen, maar ook niet het risico wil lopen dat een concurrent octrooi krijgt op een gelijksoortig product of proces, dan kun je jouw proces of product beschrijven en deponeren bij een notaris. Mocht je dan in de toekomst geconfronteerd worden met een octrooi van een concurrent, dan kun je bewijzen dat jij deze kennis ook al had. Dit kan behulpzaam zijn in een inbreukzaak, wanneer je je beroept op een recht van voorgebruik. Een depot kan ook behulpzaam zijn wanneer je met derden iets ontwikkeld, en later wilt kunnen bewijzen welke kennis je al voor de samenwerking had.

Er zijn veel dingen om op te letten, met name bij licenties.

• Bij verkoop spreek je de voorwaarden af, en dan moet je zorgen voor correcte overdracht. Daar kan veel bij mis gaan, maar in principe betreft het een procedurele handeling.
• Bij licenties ligt het ingewikkelder: wil je het hele octrooi licentiëren, of slechts een gedeelte? Voor het hele gebied of de hele loopduur, of met een geografische dan wel tijdelijke beperking? De voorwaarden kunnen ook sterk verschillen: je kan een vast bedrag afspreken, maar ook werken met een percentage van de bereikte omzet, de hoeveelheid geproduceerde waren, en allerlei andere voorwaarden, alleen of in combinatie. Daarnaast is het van groot belang dat de afspraken goed worden vastgelegd. Het is sterk aan te bevelen hierbij een specialist in te schakelen. 

Een octrooi biedt bescherming tegen toepassing van je uitvinding door derden. Die bescherming is meest wenselijk in landen waar jij actief bent.

• Als de uitvinding een product is, dan is het wenselijk als dit product niet door derden in jouw huidige of toekomstige afzetmarkt verkocht kan worden. Dat zijn dan ook de landen waar een octrooi wenselijk zou zijn. Denk ook aan landen met bijvoorbeeld havens waar veel producten overgeslagen worden, zo kun je vaak extra bescherming creëren in een heel achterland. 
• Als de uitvinding een werkwijze is, dan is bescherming wenselijk waar een concurrent die werkwijze zou kunnen uitvoeren. Als je concurrent in land X produceert en jij en Nederland, dan is vaak bescherming in zowel land X als in Nederland wenselijk. Soms zijn concurrenten erg gebonden aan een locatie, en dan kan bescherming op die locatie voldoende zijn. Maar als er makkelijk uitgeweken kan worden geldt dat minder.
  Een eenvoudig antwoord op deze vraag bestaat dus niet. Het is geheel van de situatie afhankelijk waar een octrooi het meeste nut heeft. Over het algemeen wordt er een afweging gemaakt tussen kosten en plaatsten waar bescherming het meest zinvol is.  

Bedrijven die winst behalen met R&D-projecten, kunnen gebruikmaken van de innovatiebox. Deze innovatiebox is in feite geen aparte box, maar een vrijstelling van 80% van de innovatiewinst. Het is van toepassing op winsten en verliezen uit zelf voortgebrachte immateriële activa die met WBSO (een fiscale regeling voor research & development) zijn voortgebracht. Denk hierbij aan royalty’s, licenties, winst bij verkoop van het intellectueel eigendom maar ook: een deel van de verkoopprijs van een product of dienst waarin de innovatie is opgenomen.

Het is in dat geval van groot belang de inbreuk te bewijzen. Als het een fysiek product betreft, dan zou bijvoorbeeld de samenstelling van het product onderzocht moeten worden en vervolgens vergeleken met de claims in uw octrooi. Het is raadzaam hierbij advies van een octrooigemachtigde in te winnen. Als er inbreuk wordt gemaakt op een werkwijze is zulk bewijs vaak moeilijker te achterhalen. In sommige gevallen voorziet de (Nederlandse) wet in de mogelijkheid van een bewijsbeslag, indien u aannemelijk kan maken dat er waarschijnlijk inbreuk gepleegd wordt, maar (meer) bewijs nodig heeft voor een inbreukprocedure. Advies van een specialist is onmisbaar.

Octrooiverleningsprocedures kunnen aanzienlijk in de kosten lopen, en na verlening dient betaald te worden voor het in stand houden van het octrooi. Aangezien een octrooi in essentie een nationaal recht is, dient zowel de verleningsfase als de instandhouding in elk land afzonderlijk afgewikkeld te worden. Het verkrijgen en behouden van octrooi in meerdere landen is dus veel duurder dan het verkrijgen en behouden van octrooi in één enkel land. Voor octrooien die verleend worden onder het Europees Octrooiverdrag geldt bovendien dat na verlening het octrooi gevalideerd moet worden in die landen waar men geldige rechten wenst.
Voor de verleningsfase en instandhouding moet men voor grote landen zoals Europa (als geheel), Japan of de Verenigde Staten al snel denken aan enkele tienduizenden euro’s. In Europa komen de validatiekosten daar nog bij, die al snel 1000-1500 euro per land bedragen. De aanvraag hoeft uiteraard maar één maal opgesteld te worden, al is een belangrijk deel van de kosten in buitenlandse procedures, waaronder validatie, het feit dat de aanvraag en alle correspondentie daarover vaak vertaald moet worden naar de plaatselijke taal.

Een octrooiaanvraag dient aan een aantal eisen te voldoen, waaronder nieuwheid, inventiviteit en (industriële) toepasbaarheid. Over het algemeen geldt dat wanneer een aanvraag is opgesteld zonder experimentele voorbeelden of andere onderbouwing, deze als niet controleerbaar kan worden gezien en daardoor geweigerd kan worden. De octrooiverlenende instantie kan dan oordelen dat het octrooi niet werkbaar is, of niet inventief. Eén en ander is wel enigszins afhankelijk van de praktijk in het betreffende technische veld. In de chemie geldt dat praktijkvoorbeelden zeer aan te bevelen zijn, terwijl in de werktuigbouw vaker met een tekening gewerkt wordt, zonder praktijkvoorbeeld.

In principe ligt de tekst van een aanvraag vast op het moment van indienen, en kan deze niet gewijzigd worden. Dit heeft als doel derden te beschermen tegen het ontstaan van rechten “met terugwerkende kracht”, die niet te voorzien waren op het moment van indienen. In sommige situaties kunnen wel correcties worden aangebracht, maar de eisen daaraan zijn (in Europa) bijzonder streng, en beperkt tot situaties waar eigenlijk al uit de tekst bleek wat er had behoren te staan. Inhoudelijk verandert de tekst dan dus nauwelijks.

Wel is het mogelijk om tot een jaar na indiening van de aanvraagtekst de tekst aan te passen en opnieuw in te dienen als “vervolgaanvraag” met een claim op de originele datum. De originele “prioriteitsaanvraag” geldt dan als de eerst ingediende tekst, terwijl de vervolgaanvraag voor alle materie die al uit de eerdere aanvraag te herleiden is de eerdere datum heeft. Voor nieuw toegevoegde materie geldt wel dat deze de indieningsdatum van de vervolgaanvraag krijgt.
Deze vervolgaanvraag dient wel als een afzonderlijke aanvraag gezien en behandeld te worden. In de praktijk wordt de combinatie van een prioriteits- en vervolgaanvraag gebruikt om de kansen op verlening te vergroten. Men kan de prioriteitsaanvraag indienen en door de octrooiverlenende instantie laten onderzoeken om een indruk te krijgen van welke bezwaren er mogelijk bestaan tegen verlening. Hiermee kan men rekening houden bij het opstellen van de (definitieve) vervolgaanvraag, bijvoorbeeld door het toevoegen van voorbeelden of het wijzigen van de tekst.

De term 'patent pending' houdt in dat de producent van het betreffende product octrooi heeft aangevraagd op een uitvinding die op één of andere wijze met het product te maken heeft. Aangezien de gemiddelde octrooiverleningsprocedure zo een aantal jaren kan duren, en fabrikanten niet hoeven te wachten met het vermarkten van hun vinding tot na de verlening van het octrooi, kan een product voorzien worden van de term 'patent pending'. De producent wil zo laten zien dat het octrooi innovatief is, terwijl hij nog niet daadwerkelijk in het bezit is van een verleend octrooi. De aanvraag is namelijk nog in behandeling, oftewel pending.

Dat hangt af van waar je octrooi wenst te krijgen en welke procedure je volgt. Voor Nederlandse octrooien verleend onder de Rijksoctrooiwet hebben een zeer voorspelbare verleningsprocedure die anderhalf jaar na het indienen van de aanvraag leidt tot een verleend octrooi. Dit octrooi is echter nog niet getoetst op geldigheid.

Voor Europese octrooien (die ook voor Nederland verleend kunnen worden) geldt dat de verleningsprocedure al snel een aantal jaar duurt, al kan die procedure soms ook sneller. De internationale procedure die voorziet in een gecentraliseerde aanvraagprocedure voor vrijwel alle landen ter wereld (de Patent Cooperation Treaty, “PCT”) zorgt voor ongeveer drie jaar vertraging ten opzichte van de reguliere nationale procedures. De snelheid hangt sterk af van het land waarin octrooi wordt aangevraagd en het technisch veld van de uitvinding. Als grof internationaal gemiddelde kun je drie tot zes jaar aanhouden.

Trage verleningsprocedures zien mensen vaak als een voordeel, omdat je de meeste kosten uitstelt. Dat maakt het beter mogelijk de commerciële waarde van de vinding in te schatten en de verleningsprocedure(s) daarop af te stemmen. Na verlening geldt de beschermingsomvang met terugwerkende kracht, al kun je voor de periode tot verlening (in Nederland) alleen een redelijke vergoeding van inbreukmakers vorderen en geen schadevergoeding. Vrijwel elke verleningsprocedure voorziet in mogelijkheden om de procedure te versnellen.

De meeste landen hebben online een register waarin alle aanvragen doorzoekbaar zijn geordend. In het register is dan ook zichtbaar of de aanvraag inmiddels verleend is, of wellicht geweigerd of teruggetrokken. Espacenet (www.worldwide.espacenet.com/) biedt een breed overzicht van verleende, aangevraagde of niet langer geldige aanvragen of octrooien, uit de meeste landen ter wereld. Daar is (onder meer) te vinden of, en in welke vorm, een aanvraag verleend is, of deze nog geldig is, en waar ter wereld de aanvraag of het octrooi (nog) loopt.

Dat kan, maar is niet aan te raden. Een octrooiaanvraag is een juridisch document, dat technische kennis zeer nauwkeurig omschrijft met het doel deze kennis om te zetten in een (zo breed mogelijk) recht. Zoals voor elk juridisch document geldt ook voor een octrooiaanvraag dat deze aan allerlei eisen moet voldoen. De octrooiverleningsprocedure duurt vaak jaren en het later wijzigen van de tekst is niet mogelijk. Bij indiening moet de uitvinding dus accuraat zijn beschreven, op dusdanige wijze dat de octrooiverlenende instantie ermee kan werken. Daarvoor zijn een aantal basisregels, aan vorm en wijze van formuleren, die een octrooigemachtigde zich eigen heeft gemaakt. Zonder oefening in de juiste wijze van het omschrijven van de technische kennis waarop octrooi wordt aangevraagd, is de kans groot dat na jaren verleningsprocedure blijkt dat de tekst niet voldoet. Dit kan ertoe leiden dat geen octrooi kan worden verkregen, zelfs als de uitvinding zelf aan alle technische eisen zou voldoen.

In vrijwel alle landen ter wereld is octrooibescherming mogelijk. De overgrote meerderheid van deze landen kan bereikt worden via de internationale eengemaakte octrooiverleningsprocedure, de Patent Cooperation Treaty (PCT). Het is wel van belang van tevoren vast te stellen in welke landen men octrooi wenst; sommige landen (bijvoorbeeld Argentinië, Bolivia, Suriname, Congo en Ethiopie) kun je niet via de PCT bereiken. Daar dien je de aanvraag afzonderlijk in.

Het gebeurt echter zelden dat iemand een octrooi in alle landen ter wereld aanvraagd. Dat is omdat octrooi krijgen en houden een duur proces is, en deze kosten moet je kunnen terugverdienen. Wanneer men bescherming heeft in de belangrijkste gebieden waar de uitvinding (of het daaruit voortvloeidende product) toegepast wordt, dan is dit vaak afdoende.

Een goede vuistregel is dat je octrooieert wanneer je met de rechten van het octrooi winst weet te genereren die tenminste de kosten van het octrooi dekken. Het is dan ook van groot belang om een inschatting te maken van de commerciële waarde van de uitvinding. Indien deze groot genoeg is, ligt octrooieren voor de hand. Maar uiteraard kunnen ook andere overwegingen meespelen, zoals bijvoorbeeld een behoefte aan financiering of verkoop van je vinding; het octrooi geeft de investeerder dan meer zekerheid. Ook de vraag hoe lang bescherming gewenst is; octrooirecht leidt tot maximaal twintig jaar bescherming, terwijl geheimhouden in principe oneindig volgehouden kan worden. Daarnaast is er de vraag of geheimhouding in de praktijk ook leidt tot afdoende bescherming.

Artikel 53(3) van de Rijks Octrooiwet (ROW) sluit onderzoeksdoeleinden uit van de beschermingsomvang van een octrooi, de onderzoeksvrijstelling. Wanneer iets "onderzoek" is en onder deze vrijstelling valt is vastgesteld in de rechtspraak. Zo is het doen van onderzoek niet voorbehouden aan wetenschappers, maar ook commerciële organisaties kunnen onderzoek doen. Over het algemeen geldt dat veel onderzoek naar de geoctrooieerde stof is toegestaand, zoals bijvoorbeeld onderzoek naar een nog onbekende toepassing of een verbeterde variant. Ook onderzoek naar de vraag of commerciële toepassing mogelijk is, valt over het algemeen onder de onderzoeksvrijstelling. Onderzoek voor het verkrijgen van een noodzakelijke marktregistratie valt meestal niet onder de onderzoeksvrijstelling. Het is aan te bevelen een specialist te raadplegen alvorens onderzoek op te starten waarvoor je denkt de onderzoeksvrijstelling nodig te hebben.

Een vinding moet nieuw zijn om te voldoen aan de voorwaardes voor het octrooieren van een vinding. Een presentatie voor een publiek vindt vaak plaats zonder geheimhoudingsovereenkomst en kan een octrooiaanvraag in de weg zitten (nieuwheidsschadelijkheid). Dit kan anders zijn als de geheimhouding van de presentatie impliciet is, bijvoorbeeld een interne presentatie bij een bedrijf. Bovendien geldt dat in sommige landen een uitzondering bestaat voor de nieuwheidsschadelijkheid van een openbaarmaking door de uitvinder. In die landen kan een uitvinder die zijn werk heeft gepubliceerd, bijvoorbeeld door een presentatie, nog tot een half jaar of een jaar na de openbaarmaking een aanvrage voor octrooi indienen.  Zo'n uitzondering bestaat bijvoorbeeld in Japan of de VS, maar niet in Europa.